Όταν η νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών αμφισβητείται

Η συζήτηση για τον επόμενο γύρο αύξησης των επιτοκίων συνεχίζεται σε επίπεδο κεντρικών τραπεζών τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη και τη Μεγάλη Βρετανία. Μια νέα, 10η ή 11η αύξηση των επιτοκίων θα καταφέρει να τιθασεύσει τον πληθωρισμό ή θα συνεχιστεί αυτό το παιχνίδι αύξησης των επιτοκίων και παρακολούθησης της αντίδρασης των τιμών καταναλωτή που δημιουργούν πληθωριστικές πιέσεις;

Όλοι περίμεναν τι θα πει ο κύριος Jerome Powell στο συνέδριο οικονομικής πολιτικής στο Jackson Hole. Δυστυχώς δεν άφησε περιθώρια για παρερμηνείες εφόσον ανέφερε πως παρά τις εμφανείς προσπάθειες μείωσης και σταθεροποίησης του πληθωρισμού όπως αποτυπώνεται και στο παρακάτω διάγραμμα, παραμένει ακόμα σε υψηλά επίπεδα ιστορικά, γκρεμίζοντας τις φρούδες ελπίδες ότι θα σταματήσει η αύξηση των επιτοκίων που στο τέλος αναπόφευκτα θα προκαλέσει βαθιά ύφεση στην Αμερικανική και Ευρωπαϊκή οικονομία.

Αντίστοιχα και στην Ευρώπη πληθαίνουν οι φωνές οι οποίες αναμένουν μια νέα ώθηση στα επιτόκια. Κάποια στιγμή η αυστηρή περιοριστική νομισματική πολιτική πρέπει να ολοκληρωθεί εφόσον οι δείκτες πληθωρισμού δείχνουν σταθεροποίηση και μείωση μετά από αρκετό καιρό. Το αγωνιώδες ερώτημα των οικονομολόγων και αναλυτών προς τους κεντρικούς τραπεζίτες είναι για πόσο ακόμα θα συνεχιστεί αυτή η πολιτική όταν τα σημάδια κόπωσης και επιβράδυνσης της οικονομίας πολλαπλασιάζονται;

Αν μετρήσουμε και αξιολογήσουμε τα αποτελέσματα της οικονομικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών μέχρι τώρα τι ασφαλή συμπεράσματα μπορούμε να εξάγουμε; Κατάφεραν όντως οι αυξήσεις των επιτοκίων να ελέγξουν την αύξηση των τιμών; Ο δομικός πληθωρισμός ίσως μαρτυρεί πως ναι αλλά αν συμπεριλάβουμε την ενέργεια και τα τρόφιμα εκεί θα δούμε μια τελείως διαφορετική εικόνα που επηρεάζει το πορτοφόλι και την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών στο Δυτικό (και όχι μόνο) κόσμο

Υπάρχουν δύο κύρια στρατόπεδα και σχολές σκέψης σε ότι αφορά τον πληθωρισμό. Το ένα επιμένει στη συνεχιζόμενη αύξηση των επιτοκίων μέχρι το οριακό σημείο που θα ελέγχεται ο πληθωρισμός, και το άλλο στρατόπεδο υποστηρίζει πως ήδη έχουμε φτάσει σε αυτό το επίπεδο ελέγχου του πληθωρισμού, και ότι δεν χρειάζεται επιπλέον αύξηση των ονομαστικών επιτοκίων, διαφορετικά θα επηρεάσει την αμερικανική και κατ’ επέκταση τη παγκόσμια οικονομία προκαλώντας παρατεταμένη ύφεση.

Οι στόχοι είναι παρόμοιοι και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Στη Γηραιά Ήπειρο, τόσο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όσο και η κεντρική τράπεζα της Αγγλίας, έχουν θέσει παρόμοιους στόχους. Να φτάσει δηλαδή ο δομικός πληθωρισμός στο 2% για να σταματήσουν τη διάσημη “tight economic policy”.

Πηγή: FRED

Αυτό που διαφαίνεται στον ορίζοντα πάντως είναι ότι κανείς δεν μπορεί να πει με απόλυτη σιγουριά ποιος είναι αυτός ο μαγικός στόχος που πρέπει να φτάσει ο πληθωρισμός για να σταματήσει η αύξηση των επιτοκίων η οποία επηρεάζει και τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων.

Ενώ η λογική της αύξησης των επιτοκίων συνοδεύεται πάντα από τον σκοπό αποφυγής μιας γενικευμένης ύφεσης, οι στόχοι για τον πληθωρισμό διαφέρουν τόσο ιστορικά όσο και ποιοτικά όταν η δημοσιονομική πολιτική που ακολουθεί η κάθε χώρα για παράδειγμα είναι αστάθμητος παράγοντας που επηρεάζει τις εξελίξεις και φυσικά τον ίδιο τον πληθωρισμό. Αν δεν τεθούν στόχοι από την άλλη, οι κεντρικές τράπεζες μένουν εκτεθειμένες απέναντι στους πολίτες και τους φορείς πολιτικής εξουσίας. Ιστορικά βρισκόμαστε νομίζω σε μια περίοδο που οι ίδιοι οι στόχοι, λόγω της άρνησης της πραγματικότητας να ακολουθήσει τη θεωρία και τον οικονομικό σχεδιασμό, τείνουν να αμφισβητήσουν την ίδια την οικονομική πολιτική των κεντρικών τραπεζών.

Ευστάθιος Κάσσιος

Συγγραφέας, Οικονομολόγος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων, EU Project Management

https://twitter.com/StathisKassios